Artrose is een chronische aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten in kwaliteit achteruit gaat. Bij artrose denken veel mensen aan versleten botten en ouderdom. Dat is niet juist. Artrose kun je op elke leeftijd krijgen.
In een gewricht komen twee botuiteinden samen die zijn bekleed met een laag glad kraakbeen. Dankzij dit stootlaagje kunnen botten soepel langs elkaar heen bewegen. Bij artrose is sprake van aantasting van het kraakbeen, in de volksmond ook wel slijtage genoemd. Het kraakbeen verdwijnt dan sneller dan het lichaam kan aanmaken. Het kraakbeen wordt dunner en de veerkracht vermindert. Op sommige plekken kan het kraakbeen zelfs helemaal verdwijnen waardoor aangrenzende botten tegen elkaar schuren.
Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen.
Artrose wordt onderverdeeld in primaire en secundaire artrose.
- Primaire artrose zijn die vormen van artrose waarvoor geen aanwijsbare oorzaak is. Deze vorm van artrose komt vaak – maar niet altijd – voor bij ouderen.
- Secundaire artrose wordt veroorzaakt door een aantal externe factoren:
- Als gevolg van heftige ontstekingen en infecties in en rondom het gewricht kan het kraakbeen worden aangetast.
- Als gevolg van een ongeluk of blessure waarbij weefsel in het gewricht is beschadigd
- Door continu overbelasting van de gewrichten als gevolg van bijvoorbeeld obesitas (overgewicht).
- Als gevolg van een aangeboren scheefstand van gewrichten
Dagelijks leven.
Hoe artrose je dagelijks leven beïnvloedt, is afhankelijk van het verloop. Pijn en stijfheid van de gewrichten is het gevolg. Sommige gewrichten zijn stram na het slapen. Een plotselinge beweging kan pijnlijk zijn, bijvoorbeeld nadat je lang in dezelfde houding hebt gezeten. In de loop van de dag worden gewrichten stijver en kunnen soms ‘kraken’. Normale activiteiten als traplopen, je veters strikken of uit de auto stappen gaan moeilijker. In een later stadium kan een gewricht ontstoken raken. Het ziet dan rood en is warm en gezwollen. Ook kan de stand van de botten veranderen, bijvoorbeeld van het bekken. Dat kan weer invloed hebben op de belasting van de gewrichten van je knieën en voeten.
Artrose van de enkel kan komen door te veel sporten, overbelasting of een ongeluk. Maar het kan ook erfelijk zijn door te slappe gewrichtsbanden.
Artrose in de tenen is vaak het gevolg van langdurige belasting, of van te lang lopen op verkeerde schoenen. Soms is de aandoening aangeboren.
Artrose in de voet komt het meeste voor rondom de middenvoet en in teengewrichtjes.
Kraakbeen
Kraakbeen is een zacht materiaal dat werkt als schokdemper voor de gewrichten. Het zorgt ervoor dat de gewrichten soepel blijven. Als de kwaliteit afneemt door beschadiging of wanneer het kraakbeen dunner wordt, zal ook de schok dempende werking langzaam maar zeker verdwijnen. Dat kan vervelende consequenties hebben voor de gewrichten van je voeten. Draag daarom gemakkelijke schoenen die voldoende steun geven. Wanneer je voeten pijn doen in normale schoenen, kun je kiezen voor op maat gemaakte orthopedische schoenen. Overleg met de huisarts of zorgverlener.
Schoenadvies
- Draag leren schoenen. Leren schoenen ventileren beter
- Kies voor brede schoenen met een buigzame rubber zool die meehelpt bij afwikkeling van de voet
- Pas op voor knellende schoenen
- Kies schoenen met een stevig hielstuk, zonder stiknaden op de wreef
- Let op een hakhoogte van maximaal drie centimeter
Beweeg maar voorkom overbelasting van de voetgewrichten. Bij artrose krijgen ook de voetspieren het te verduren. Hou ze zo soepel mogelijk en probeer met dagelijkse oefeningen in conditie te blijven. Zo is er speciale oefentherapie voor de voetgewrichten. Pijn bij bewegen is niet schadelijk. De fysiotherapeut geeft je advies over de meest geschikte manier van bewegen. Artrose kan de stand van de botten veranderen en daarmee je loophouding. De kans op extra eeltvorming en likdoorns is groot. Laat je voeten daarom regelmatig behandelen door een medisch pedicure.
- Blijf in beweging. Een gewricht met sterke spieren, pezen en banden doet minder pijn
- Ga wandelen, fietsen en regelmatig zwemmen. Minder geschikt zijn sporten met onverwachte bewegingen als tennis, voetbal of hockey
- Leef zo gezond mogelijk en voorkom stress
- Let goed op je gewicht. Hoe meer gewicht, hoe meer de gewrichten worden belast
- Blijf niet te lang in dezelfde houding
- Voorzichtig met tillen en sjouwen
- Is artrose vastgesteld en heb je last van voetklachten of last van je enkels en knieën, dan kun je terecht bij de orthopedisch schoentechnicus voor advies en aangepast schoeisel .Wanneer de klachten verergeren, is het raadzaam te overleggen met de huisarts voor pijnbestrijding of een eventuele verwijzing naar de reumatoloog. Ook de patiëntenorganisaties geven informatie en ondersteuning.
